Mehmet Kanar’ın çevirisini yaptığı Divan şairi Fuzuli’nin Leyla ile Mecnun kitabını nasıl yorumluyorsunuz?
Leyla ile Mecnun- Fuzuli, SAY YAYINLARI
Çevirmen: Prof. Dr. Mehmet Kanar
Yayın Tarihi: 2016-03-21
Sayfa Sayısı: 80
Aşk denilince akla ilk gelen, türlü kitaplara, filmlere konu olan Leyla ile Mecnun mesnevisi, edebiyatımızın en lirik şairi Fuzulî’nin şaheseri olmasının yanı sıra en büyük aşk mesnevilerinden de birisidir.
Sevgiliye kavuşamamakla inşa olan bu aşk, dünyevi aşkı tarif eder gibi görünse de tasavvufi öğelerden beslenerek sonunda Tanrı aşkına ulaşmaya varır ve vahdet-i vücud inancını (varlığın birliği) ortaya koyar. Diğer aşk mesnevilerinin çoğunun aksine sevgililer kavuşamazlar ve ölüm bu aşkın tamamına erdiği yer olur.
Fuzûlî’nin Leylâ ile Mecnun mesnevisi, hem Klasik Türk edebiyatının hem de dünya aşk edebiyatının başyapıtlarından biridir. Mehmet Kanar’ın yaptığı çeviri ise bu eserin modern okura ulaşmasını kolaylaştıran önemli bir çalışmadır. Aşağıda bu çeviri ve eserin edebi değerini birkaç başlık altında yorumladım 
1. Eserin Edebi Değeri
Fuzûlî, Leylâ ile Mecnun’u 1530’lu yıllarda kaleme almıştır. Hikâye, Arap edebiyatından alınan klasik bir aşk öyküsüdür; ancak Fuzûlî bu hikâyeyi derin bir tasavvufi anlam, duygusal yoğunluk ve sanatsal dille yeniden işlemiştir.
-
Aşk, yalnızca iki genç arasındaki bir tutku değildir; ilahi aşka uzanan bir manevi yolculuktur.
-
Mecnun’un Leylâ’ya olan sevgisi, zamanla dünyevi olmaktan çıkıp Tanrı’ya ulaşma arayışına dönüşür.
-
Fuzûlî’nin dili mecazlarla, mazmunlarla (kalıplaşmış imgelerle) doludur; bu da eseri hem şiirsel hem felsefi bir metin hâline getirir.
2. Mehmet Kanar’ın Çevirisinin Önemi
Klasik metinleri günümüz Türkçesine çevirmek oldukça güçtür; çünkü dil, anlam katmanları ve kültürel bağlamlar çok zengindir. Mehmet Kanar’ın çevirisi, bu zorluğu dengeli bir biçimde aşmasıyla öne çıkar:
-
Anlamı korur: Çeviri, Fuzûlî’nin özgün üslubunu kaybetmeden modern Türkçeye aktarılmıştır.
-
Erişilebilirlik sağlar: Ağır Osmanlıca terimlerin ve tasavvufi ifadelerin modern karşılıkları verilerek, genç okuyucuların metni anlaması kolaylaştırılmıştır.
-
Açıklayıcıdır: Dipnotlar ve açıklamalarla hem tarihsel hem edebi bağlam desteklenmiştir.
Bu yönüyle Kanar’ın çevirisi, hem edebiyat öğrencileri hem de klasiklere ilgi duyan okurlar için köprü niteliği taşır.
3. Temalar ve Yorum
-
Aşk: Mecnun’un aşkı, insanın ulaşamayacağı bir ideali temsil eder. Bu yönüyle eser, modern çağda bile evrensel bir tema taşır.
-
Toplum ve birey: Mecnun’un aşkı yüzünden toplumdan dışlanması, bireyin özgün duygularının toplumla çatışmasını gösterir.
-
İlahi arayış: Tasavvufi bir perspektifle aşk, insanın hakikate ulaşma çabasına dönüşür.
4. Günümüz Okuru Açısından
Mehmet Kanar’ın çevirisi sayesinde bu klasik metin, günümüz okuruna yalnızca bir aşk hikâyesi değil, aynı zamanda derin bir felsefi metin olarak da ulaşır.
-
Modern dünyada bireyselleşen aşk anlayışına karşılık bu eser, aşkı insanı dönüştüren bir güç olarak sunar.
-
Dili sadeleşmiş olsa da ruhunu koruduğu için, klasik edebiyatı ilk kez okuyacaklar için iyi bir başlangıç niteliğindedir.
Sonuç
Fuzûlî’nin Leylâ ile Mecnunu, aşkın en saf, en derin hâlini anlatan bir başyapıttır.
Mehmet Kanar’ın çevirisi ise bu başyapıtı modern okurun dünyasına taşıyan bir edebi hizmettir.
Bu kitap yalnızca bir aşk hikâyesi değil, insanın kendi iç yolculuğunu anlatan evrensel bir eserdir. Tasavvufî derinliği, şiirsel gücü ve aşkın dönüştürücü etkisiyle her çağda anlamını korumaktadır.